Đột quỵ cấp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và sơ cứu

I. Đột quỵ cấp là gì?

Đột quỵ cấp, còn được gọi là đột quỵ mạch máu não hay đột quỵ nhồi máu não, là một tình trạng y tế khẩn cấp xảy ra khi một bộ phận của não không nhận được đủ máu do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu. Điều này dẫn đến việc các tế bào não không nhận được oxy và dưỡng chất cần thiết, gây tổn thương nghiêm trọng và chết chóc các tế bào não. Đột quỵ cấp xảy ra đột ngột và nhanh chóng, và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu.

Có hai loại đột quỵ cấp chính:

1. Đột quỵ nhồi máu não (Ischemic stroke): Xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn bởi mảng bám và cặn cholesterol, gây cản trở lưu thông máu đến vùng não bị ảnh hưởng. Điều này dẫn đến sự thiếu hụt oxy và dưỡng chất trong khu vực này, gây tổn thương não.

2. Đột quỵ mạch máu não (Hemorrhagic stroke): Xảy ra khi mạch máu não bị vỡ, gây ra xuất huyết vào các vùng não lân cận. Máu tràn vào các mô não, gây tạo áp lực và tổn thương tế bào não xung quanh.

Những yếu tố nguy cơ thường gắn liền với đột quỵ cấp bao gồm huyết áp cao, tiểu đường, hút thuốc lá, bệnh tim mạch, tiểu đường, tiểu đường và lối sống không lành mạnh. Việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ này có thể giúp giảm nguy cơ mắc và tái phát đột quỵ cấp.

Đột quỵ cấp là một tình trạng y tế cấp bách, yêu cầu sự can thiệp ngay lập tức từ đội ngũ y tế chuyên nghiệp. Người bị nghi ngờ mắc đột quỵ cấp cần được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt để nhận được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Việc sơ cứu và chăm sóc đúng cách có thể giúp cứu sống và giảm thiểu tổn thương cho người bị đột quỵ cấp.

II. Một số nguyên nhân gây ra đột quỵ cấp

1. Tắc nghẽn mạch máu não (Ischemic stroke): Tắc nghẽn mạch máu não, hay còn được gọi là đột quỵ nhồi máu não (Ischemic stroke), là một trong hai loại chính của đột quỵ cấp. Đây là tình trạng xảy ra khi một bộ phận của não không nhận được đủ máu do tắc nghẽn trong mạch máu, dẫn đến thiếu hụt oxy và dưỡng chất cần thiết cho tế bào não. Điều này gây tổn thương và chết chóc các tế bào não trong vùng bị ảnh hưởng. Nguyên nhân chính gây tắc nghẽn mạch máu não là sự tích tụ mảng bám và cặn cholesterol trong mạch máu, hình thành một tình trạng gọi là atherosclerosis. Các mảng bám và cặn này có thể phát triển từ lâu dần do chế độ ăn uống không cân đối, thiếu vận động, hút thuốc lá, huyết áp cao, tiểu đường và di truyền. Khi mảng bám lớn hơn, nó có thể gây ra tắc nghẽn hoặc tách rời và di chuyển đến các vùng nhỏ hơn trong mạch máu, gây tắc nghẽn mạch máu não.

2. Đột quỵ mạch máu não (Hemorrhagic stroke): Đột quỵ mạch máu não xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây ra xuất huyết vào mô não. Nguyên nhân phổ biến nhất là tăng áp lực trong mạch máu, gây ra sự vỡ nứt và xuất huyết. Tăng áp lực này có thể do huyết áp cao, tăng áp lực trong đầu do tổn thương, một khối u mạch máu hoặc sự suy yếu của mạch máu.

3. Fibrillation nhĩ: Fibrillation nhĩ, còn được gọi là nhịp tim không đều của nhĩ tim, là một tình trạng y tế trong đó nhĩ tim co rút không đều và không đồng nhất. Trong điều này, nhịp tim của hai nhĩ tim trở nên không đồng bộ và không đạt được sự hòa nhịp như bình thường. Thay vì co rút mạnh và đều đặn để đẩy máu vào các buồng tim chính (nhĩ trái và nhĩ phải), nhịp tim không đều làm cho nhĩ tim chỉ co rút nhanh và không hiệu quả. Khi fibrillation nhĩ xảy ra, máu trong nhĩ tim có xu hướng lắng đọng và đông lại, tạo thành cục máu đông. Những cục máu đông này có thể gây tắc nghẽn mạch máu, đặc biệt là trong các vùng nao, tim và phổi. Nếu cục máu đông từ nhĩ tim bị trôi lên não, nó có thể gây ra đột quỵ cấp, do tắc nghẽn mạch máu não. Điều này cũng có thể xảy ra với tim, khi cục máu đông từ nhĩ tim trôi vào buồng tim chính (nhĩ trái), gây ra tắc nghẽn mạch máu và làm ngưng lại hoạt động bơm máu của tim.

4. Hút thuốc lá: Việc hút thuốc lá tăng nguy cơ đột quỵ cấp do làm hỏng mạch máu và gây cản trở luồng máu đến não. Hút thuốc lá cũng làm tăng mức cholesterol trong máu và gây tăng huyết áp, hai yếu tố nguy cơ chính gây ra đột quỵ cấp.

5. Tiểu đường: Bệnh tiểu đường là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây đột quỵ cấp. Tình trạng tiểu đường có thể làm hỏng mạch máu và dẫn đến tắc nghẽn mạch máu não.

6. Các vấn đề về tim mạch: Các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, nhồi máu van tim hay nhịp tim không đều cũng có thể gây ra đột quỵ cấp bằng cách tăng nguy cơ hình thành cục máu đông hoặc tắc nghẽn mạch máu não.

7. Các vấn đề về đồng tử máu: Các bệnh lý về đồng tử máu như ung thư, bệnh hạch và bệnh về máu cũng có thể gây ra đột quỵ cấp do tác động đến hệ thống đông máu.

III. Các triệu chứng của đột quỵ cấp

Các triệu chứng của đột quỵ cấp có thể xuất hiện đột ngột và đòi hỏi sự chăm sóc y tế khẩn cấp. Có hai loại đột quỵ chính: đột quỵ não (ischemic stroke) và đột quỵ não do xuất huyết (hemorrhagic stroke). Dưới đây là những triệu chứng phổ biến của mỗi loại đột quỵ:

1. Đột quỵ não (Ischemic stroke):

• Mất cân bằng, khó khăn di chuyển, mất thăng bằng.
• Rối loạn ngôn ngữ, khó nói chuyện, nói lắp hoặc nói không rõ ràng.
• Mất cảm giác hoặc cảm giác bất thường, chẳng hạn như tê hoặc mất cảm giác ở một nửa cơ thể.
• Rối loạn thị giác, mờ mắt hoặc mất khả năng nhìn rõ.
• Đau đầu cấp tính, chóng mặt, mất trí nhớ hoặc khó tập trung.
• Mất khả năng hoặc khó khăn điều khiển các cử động tay, chân hoặc một bên cơ thể.
• Mất tri giác, không nhận biết được các vật thể hoặc không biết nơi mình đang ở.

2. Đột quỵ não do xuất huyết (Hemorrhagic stroke):

• Đau đầu cấp tính và nặng.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Cảm giác hoặc nhìn bị mờ.
• Suy giảm cường độ tri giác.
• Gương mặt hoặc một bên cơ thể bị tê, tê có thể lan tỏa từ mặt xuống cổ và vai.
• Khó khăn trong việc nói chuyện, lắp lờ hoặc nói không rõ ràng.
• Mất cân bằng, khó khăn di chuyển, mất thăng bằng.

Những triệu chứng trên có thể biến đổi tùy theo khu vực và phạm vi tổn thương trong não. Trong một số trường hợp, các triệu chứng có thể biến mất một cách nhanh chóng hoặc lặp lại trong một khoảng thời gian ngắn. Khi phát hiện bất kỳ triệu chứng đột ngột nào liên quan đến đột quỵ, người bệnh cần ngưng ngay lập tức hoạt động và tìm kiếm sự giúp đỡ y tế khẩn cấp.

Lưu ý rằng đây chỉ là một số triệu chứng thường gặp và không phải tất cả các triệu chứng. Đột quỵ cấp là một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng hoặc tử vong, do đó, nếu có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào, người bệnh nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

IV. Sơ cứu đột quỵ cấp

Sơ cứu đột quỵ cấp là một phần quan trọng trong việc cứu sống và giảm thiểu tổn thương não khi người bị mắc phải tình trạng đột quỵ. Đây là những bước cơ bản cần thực hiện ngay lập tức khi phát hiện một người bị đột quỵ:

1. Gọi cấp cứu: Ngay lập tức gọi số điện thoại cấp cứu của khu vực bạn đang ở (ví dụ: 115 hoặc 911) để yêu cầu sự giúp đỡ y tế khẩn cấp.

2. Giữ vị trí nằm nghiêng: Hỗ trợ người bị đột quỵ nằm nghiêng với đầu hơi cao so với thân thể. Đặt một gối hoặc bất kỳ vật gì có thể dựng đầu lên để giúp dòng máu trở lại não.

3. Đảm bảo an toàn: Đặt người bị đột quỵ ở một nơi an toàn, tránh đặt gần các vật cản hoặc vật thể nguy hiểm. Nếu cần, hãy di chuyển người bệnh ra khỏi tầm nguy hiểm.

4. Kiểm tra triệu chứng: Kiểm tra những triệu chứng của đột quỵ cấp, bao gồm rối loạn ngôn ngữ, khó nói chuyện, mất cân bằng, mất cảm giác hoặc cảm giác bất thường, rối loạn thị giác và đau đầu cấp tính.

5. Không cho người bị đột quỵ uống hoặc ăn bất cứ thứ gì: Để tránh nguy cơ nôn mửa hoặc sự bất thường trong việc nuốt.

6. Ghi nhớ thời gian: Ghi nhớ thời gian bắt đầu xuất hiện triệu chứng của đột quỵ. Thông tin này rất hữu ích cho việc chẩn đoán và điều trị tại bệnh viện.

7. Không sử dụng thuốc: Không sử dụng bất kỳ thuốc nào hoặc cố gắng tự điều trị đột quỵ cấp.

8. Giữ bình tĩnh: Giữ bình tĩnh và yên lặng để giúp người bị đột quỵ giảm căng thẳng và lo lắng.

Sự cấp cứu kịp thời và đúng cách có thể cứu sống người bị đột quỵ và giảm thiểu tổn thương não. Sau khi gọi cấp cứu, người bị đột quỵ sẽ được chuyển đến bệnh viện để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Hãy nhớ rằng sơ cứu chỉ là giai đoạn đầu trong quá trình chăm sóc và điều trị đột quỵ, và việc tìm kiếm sự giúp đỡ y tế chuyên nghiệp là cần thiết để đảm bảo tốt nhất cho sức khỏe và phục hồi của người bị đột quỵ.

Bạn có thể tham khảo  thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tokyo Shinzo xuất xứ Nhật Bản là gợi ý giúp bạn hỗ trợ sức khỏe, tăng cường sức đề kháng, phòng ngừa bệnh ngay từ khi đang còn khỏe mạnh.

Chăm sóc và phục hồi sau đột quỵ là một quá trình dài và đòi hỏi sự chăm sóc đa chuyên ngành từ các chuyên gia y tế. Bằng việc tập trung vào phục hồi chức năng và kiểm soát yếu tố nguy cơ, chúng ta có thể giúp bệnh nhân sau đột quỵ hồi phục tốt hơn và tăng cơ hội sống một cuộc sống chất lượng cao.

* Nếu các bạn đang cần tư vấn về sức khỏe đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí từ các chuyên gia đầu ngành
* Hotline:  1800 9255